تحلیل زمانی و مکانی خشکسالی های استان خوزستان بر اساس نمایه های مبتنی بر بارش

به علت قرار گرفتن ایران در کمربند خشک آب و هوایی جهان، بارش های آن از دو ویژگی عمده برخوردار است: قلت و نوسانات شدید. نوسانات منفی بارش ها موجب ایجاد خشکسالی هایی با شدت و ضعف های مختلف در کشور می شود. بر همین اساس این مطالعه جهت شناخت خصوصیات خشکسالی از نظر فراوانی و شدت و گستره زمانی و مکانی آن انجام گرفته است. به منظور تحلیل زمانی و مکانی خشکسالی های استان خوزستان داده های بارش 45 ایستگاه سینوپتیک، کلیماتولوژی و باران سنجی استان طی دوره آماری 22 ساله (1388-1367) مورد استفاده قرار گرفت. در این راستا از شاخص های مبتنی بر بارش (شاخص استاندارد بارش، درصد نرمال، نیچه و بارش قابل اعتماد) و زنجیره مارکوف استفاده شده است. به منظور پهنه بندی خشکسالی در بین شاخص های مبتنی بر بارش، بارش استاندارد شده به علت داشتن قابلیت های بیشتر و محدودیت های کمتر بهتر از بقیه شاخص ها تشخیص داده شده است. جهت انجام مراحل مختلف این تحقیق از نرم افزارهای excel، spss، matlab و surfer بهره گرفته شده است. با استفاده از شاخص استاندارد بارش فراوانی، مدت و شدت خشکسالی در دو مقیاس فصلی و سالانه در منطقه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از نقشه ها نشان داد که در طول دوره آماری شدیدترین خشکسالی در سال 1387 اتفاق افتاده است. شدیدترین ترسالی منطقه نیز در دوره آماری مربوط به سال 1376 می باشد. هم چنین بیشینه فراوانی خشکسالی ها مربوط به خشکسالی نرمال بهاره است. در بین تداوم خشکسالی ها تداوم های 2 ساله از فراوانی بیشتری در سطح منطقه برخوردار است. نتایج حاصل از زنجیره مارکوف نیز بیانگر این نکته است که تداوم و دوره بازگشت 2 تا 5 روزه خشکی در بخش-های شمال و شمال شرق استان خوزستان بیش از مناطق جنوب و جنوب غربی می باشد.